Kürdçe'ye Farsça diyen IQ'sü (86) geri zekalılar'a cevap :

 Kürdçe'ye Farsça diyen IQ'sü (86) 

geri zekalılar'a cevap :

Kürtçe ile Farsça'nın kıyası :

1. Cinsiyet (Erîl ve Dişil) Ayrımı

Kürtçe: İsmin ve zamirlerin eril 

(nêrî) ve dişil (mê) ayrımı vardır. 

Örnek  ;

Kurrik (oğlan çocuğu) / Keçik (kız çocuğu)

Ew çû  > (o gitti - erkek) / Ew çûye > (o gitti - kadın)

Farsçada : Cinsiyet ayrımı yoktur. "U" (او) hem erkek hem de kadın 

için kullanılır.

2. İsmin Hâl Ekleri (Ergatif Yapı)

Kürtçe: Ergatif yapı kullanılır, yani öznenin fiile etkisine bağlı olarak kelimeler değişir.

Ez xwarin xwar (Ben yemek yedim)

Ew xwarin xwarî (O yemek yedi - eril)

Ew xwarin xwariye (O yemek yedi - dişil)

Farsçada : Ergatif yapı yoktur,özne hep aynı kalır.

Man ghazâ khordam > (Ben yemek yedim)

U ghazâ khord > (O yemek yedi)

3. Belirtme Takısı (Ê, Î, A, E)

Kürtçe: İsme belirteç ekleri eklenir.

Mal (ev) → Malê min > (benim evim)

Pirtûk (kitap) → Pirtûka te > (senin kitabın)

Farsça: Bu tür ekler yoktur.

Ketâb-e man (benim kitabım)

4. Fiil Çekimi (Fiil Köklerinde Değişim)

Kürtçe: Fiil çekimleri kişi ve zamana göre büyük değişiklik gösterir.

Ez ditim  > (Ben gördüm)

Tu dîtî     >  (Sen gördün - dişil)

Farsçada: Fiil kökleri daha az değişir.

Man didam > (Ben gördüm)

To didi         > (Sen gördün)

5. Sözcük Sırası > (V2 Yapısı ve Esneklik)

Kürtçe: Daha esnek bir sözdizimi vardır. Özne-fiil-nesne (SVO) ve özne-nesne-fiil (SOV) kullanılabilir.

Ez pirtûk xwend (Ben kitap okudum)

Pirtûk ez xwend (Kitabı ben okudum)

Farsça: Genellikle SOV düzenine sadıktır.

Man ketâb khândam  >  (Ben kitap okudum)

6. Çoğul Ekleri   :

Kürtçe: Farklı çoğul ekleri kullanılır.

Pirtûk → Pirtûkên > (Kitaplar - belirli çoğul)

Kurd → Kurdan (Kürtler - genel çoğul)

Farsça: Daha az çoğul eki kullanır.

Ketâb → Ketâbhâ > (Kitaplar)

7. Kürtçede Yardımcı Fiillerin Kullanımı  :

Kürtçe: Yardımcı fiiller (kirin, bûn) yaygın kullanılır.

Ez kirim > (Ben yaptım)

Ew bû     > (O oldu)

Farsça: Yardımcı fiiller daha az kullanılır.

Man kardam   >  (Ben yaptım)

U shod             >  (O oldu)

8. Farsçanın Sonradan Gelişimi ve Arapça Etkisi

Farsça: M.Ö. 7. yüzyılda Med Kürtçesinden doğmuş ve özellikle İslam sonrası dönemde Arapçadan yoğun şekilde etkilenmiştir. 

Kelime haznesinin %40’si Arapça %  % 60 ı  Kurdçe  kökenlidir.

Kürtçe ne Arapçadan ne diğer  dillerden kelime almıştır. 

Ustelik Arabca Farsca Turkce Avrupa Slav ve tüm Aryeni dillere 5 bin ile  100 bin arasi kelime vermıştir.

Ingiliz Wikipedi de Kurdce168 ulke arasinda şimdilik 985 bin kelime hazinesiyle 8.sirada Farsça'nin 

kelime hazinesi ise 275.000 Kelimedir. 

Kurmancî ve Sorani tepe Aryan  dillerini aynen korumuşlardır. 

Bu günkü (80 yillik Iran değil).

Sonuç : Tarihsel olarak Kurdce Farsçadan çok daha eski bir dil.

ve aralarinda büyuk farklar olan 

iki Ayri dildir.  !

30.03.2025     I.Ates