🟢 MEZREBOTAN → MESOPOTAMİA Kûrdî kök kelimelerden türeyen iki büyük coğrafya adı üzerine derin bir etimolojik analiz yapalım :

🟢 MEZREBOTAN → MESOPOTAMİA 

Kûrdî kök kelimelerden türeyen iki büyük coğrafya adı üzerine derin bir etimolojik analiz yapalım  :

📌 Kûrdî kökler:

Mezre → Mezra,ova, otlak, ekim alanı.

Mezin → büyük.

Me → biz.

Zû → erken.

Ra/Rav → kalkmak, ayağa doğrulmak.

Bo → için.

Tan → tan/berbang = şafak vakti.

🟢 Birleşim:

Mezrebotan = “Erken şafakta (tan vakti) kalkıp toprağı işlemek, hayvanlarla uğraşmak için ova/ekim alanı.”

Yani bir kültürel yaşam tarzı tanımı. Bu ad, daha sonra Grekçeye (Mesopotamia) olarak geçti; onlar bunu “iki nehir arası” diye yeniden yorumladı. Ancak kök, Kûrdî yaşam pratiğini (sabah erken kalkıp 

üretime başlamayı ) anlatıyordu.

🟢   ANHATOL  → ANATOLİA 

📌 Kûrdî kökler    :

An → hemen, şimdi.

Ha → işte.

Tol → mücadele etmek, savaşmak, intikam almak.

Tol standin → Öc/intikam almak.

Tola xwe hilînin → intikamını almak.

🟢 Birleşim:

An-ha-tol  = “İşte şimdi mücadele vakti, özgürlük için savaşma zamanı.”

Bu, direniş ve özgürlük bilincinin coğrafyaya ad olmasıdır. 

Grekçe kaynaklarda (Anatolē) “doğu, güneşin doğduğu yer” şeklinde yorumlandı. Ama asıl kök, Aryanî-Kûrdî direniş kültürünü yansıtır.

 📌  Diğer Dillere İzleri

Kûrdî Mezre kelimesi Turkce ye ve  Arapça’ya da geçmiş → “mezraʿa” = tarla. 

Mesopotamia kelimesi Latince’den Avrupa’ya geçti ama oradaki “mezo” ve “tan” parçaları Kûrdî’den türeyen kök anlamını saklıyor.

Tol kökü → Latince tollere (kaldırmak, ayağa kalkmak), 

Fransızca → révolte (isyan, kalkışma), İngilizce →  toil (zahmet, mücadele) ile aynı damardandır.

Kûrdî   An kökü → İngilizce  → an (bir, hemen), Almanca →   an (üzerine, hemen), Sanskritçe   → anu (yakın, şimdi) ile bağlantılıdır.

📖 Sonuç:

Hem Mesopotamia hem de Anatolia, Kûrdî kök kelimeler mezrebotan ve anhatol dan türemiş fakat Grek ve Latin kültürleri tarafından yeniden yorumlayıp kendilerine "aitmiş” gibi gösterilmiştir. 

17.08.2025       İ.Ates

“Türkiye’de Kûrd ve Türk – Genetik Gerçek analizler ”

“Türkiye’de Kûrd ve Türk – Genetik Gerçek analizler ”
18 Ağustos 2025
🔬 “Türkiye’de Kûrd ve Türk – Genetik Gerçek analizler ”
1️⃣ Y-DNA Haplogrupları:
Orta Asya kökenliler (Türklük izleri):
R1a: %12
Q: %2-3
N: %4-11
C: %1-4
➝ Toplam %20-25 ( ama bunun tamamı “Türk” değil, büyük kısmı Balkan halklarla karışık )
Anadolu–Mezopotamya kökenliler (yerli halklar, Kürdler dahil):
J2 : %20-30
J1 : %5-10
R1b, G, E1b1b: %15-25
➝ Toplam %70-80
Sonuç: Bugünkü nüfusun %70-80’i yerli halkların torunlarıdır.
Saf Orta Asya kökenli “Türk” oranı %2-3’ü geçmez.
2️⃣ Kürd Genetik Profili
J2 (%25-40) ➝ Neolitik Bereketli Hilal ve Aryanî Kürd kökeni.
J1 (%10-20) ➝ Mezopotamya–Kürdistan bağlantısı
R1a/R1b ➝ Med, Mitanni ve Aryanî izler Kürd kökenli.
📌 “Türkiye’de Türk yoktur” ifadesi, bir etnik inkâr için değil, gerçek genetik veriler üzerinden şu
anlamı taşır:
Halkın %95’i Anadolu-Mezopotamya kökenlidir.
Orta Asya’dan gelenler küçük bir azınlıktır.
“Türk” denilen kimlik, dil ve siyasal kimlik dayatmasıyla oluşmuş, biyolojik/genetik bir gerçekliğe dayanmamaktadır.
Burada hic bir etnik kimlik hedef alinmamistir tamamen bilimsel veriler ne göstermisse odur.
Demirelin dediği gibi eğer Lazı Çerkezi,Arnavut,rumu Kürdü Arabi ayrı ayrı düşünürsek ortada Türk
diye bir millet kalmaz …
Buda gösteriyor ki Türklük siyasi
ve politik söylemle dışında asil hedef diger kimlikleri tamamen ortadan kaldırma maksadı ile oluşturulan bir
Kimlik .
Zaten Anayasa bunu bizzat teyit eder.
Yani vatandaşlık bağı ile bagli her kes Turktur.
Murad edilen farklılıkları red inkar yok etme bu olmuyorsa hizli ve eksiksiz tam bir asimilasyon.
Ümit Ozdag ne demişti siz degilse bile torunlarınizi Türkleştirecegiz ..
Bu hedef yalnız kimliklere değil
Allahin ayetlerini de hiç tereddüt dahi etmeden çiğnemektir.
16.08.2025 İ.Ateş.

https://devrimcidinnno.wordpress.com/2025/08/18/26842/
“Türkiye’de Kûrd ve Türk – Genetik Gerçek analizler ”

Resmi Gazete’de yayımlanan yeni genelgeyle birlikte Türkiye genelindeki karayollarında hız sınırları ve trafik işaretlemeleri güncel standartlara göre yeniden belirlenecek.

Resmi Gazete'de yayımlandı: Karayollarında hız sınırları yeniden belirlenecek.

16 Ağustos 2025 09:44

Resmi Gazete’de yayımlanan yeni genelgeyle birlikte Türkiye genelindeki karayollarında hız sınırları ve trafik işaretlemeleri güncel standartlara göre yeniden belirlenecek. 

Resmi Gazete’de yayımlanan "Karayollarındaki Hız Sınırlama Uygulamalarında Yeknesaklık" başlıklı genelgeyle hız sınırlarının ve trafik levhalarının güncel standartlara uygun biçimde yeniden düzenlenmesi sağlanacak.

Genelgeye göre yerleşim yeri dışındaki bölünmüş karayolları başta olmak üzere, ülke genelindeki karayollarında uygulanmakta olan işaretlemelerle düşürülen hız sınırları belirlenen teknik kriterler esas alınarak yeniden gözden geçirilecek.

Bazı yaya geçitleri kaldırılacak

Bu kapsamda meskun mahal dışında tesis edilmiş olan hemzemin yaya geçitlerinin standartlara uygunluğu kontrol edilecek. Okul, hastane bölgesi gibi istisnalar dışında kalan hemzemin yaya geçitleri kaldırılacak.

Yolun yapısı, trafik yoğunluğu, yaya hareketliliği gibi hususlar dikkate alınarak uygun görülen kesimlerde işaretlemelerle düşürülen hız sınırlarının yeniden düzenlenmesi sağlanacak.

Değerlendirme sonucunda hız sınırlamalarının kaldırılmasına karar verilen kesimlerde yolun yapım ve bakımından sorumlu kuruluş tarafından yaya geçidi, durak uygulamasının sonlandırılması ve trafik güvenliğini tehlikeye düşüren orta refüj açıklıklarının kapatılması, trafik işaretlemelerinin kaldırılması gibi gerekli düzenlemeler yapılacak.

Şehirlerarası karayollarında meskun mahal levhalarının gerekliliği ve konumları yeniden değerlendirilecek.

Az ama gerekli trafik levhası dönemi

Belediyelerin yapım ve bakımından sorumlu olduğu yerleşim yeri içinden geçen taşıma kapasitesi yüksek yollarda can ve mal güvenliği açısından gerekli tedbirler alınarak hız sınırları yeniden gözden geçirilecek.

Hız sınırı düzenlemeleri ile trafik levhalarına ilişkin uygulamalar "Trafik işaret levhaları mümkün olduğunca az fakat gerektiği kadar çok olmalıdır" ilkesi doğrultusunda standardize edilecek ve yol kullanıcıları açısından daha algılanabilir hale getirilecek.

Yıl sonuna kadar tamamlanması hedefleniyor

Yapılacak olan çalışmalar İçişleri Bakanlığı ile Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı koordinasyonunda Adalet, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği, Milli Eğitim, Sağlık, Tarım ve Orman Bakanlıkları ve belediyeler başta olmak üzere ilgili kurum ve kuruluşlarca yürütülecek. Çalışmalar birinci öncelikli olarak belirlenen yollarda 1 Eylül 2025 tarihine, diğer yollarda ise 31 Aralık 2025 tarihine kadar sonuçlandırılacak.

Kaynak: Resmi Gazete

KÛRDÎ KÖK KELİMELERDEN ; (“Rê”, “Alî”, “Rast”) gerçekten dilsel iz sürme açısından çok güçlü bir üçlü. Bunların hem anlam hem fonetik olarak Avrupa dillerine (özellikle İngilizce, Almanca, Latin, Yunanca üzerinden) nasıl geçtiğini göreceğiz:

KÛRDÎ KÖK KELİMELERDEN ;

(“Rê”, “Alî”, “Rast”) gerçekten dilsel 

iz sürme açısından çok güçlü bir üçlü. 

Bunların hem anlam hem fonetik olarak Avrupa dillerine (özellikle İngilizce, Almanca, Latin, Yunanca üzerinden) nasıl geçtiğini göreceğiz: 

1️⃣ Kurdce :  Rê (yol, yön, menzil)

Kûrdî   : Rê → yol, gidilecek yön

Eski Aryanî  : raih / rei- → yol almak, gitmek

Saniskrit: ratha → yol, araba (yola çıkan araç)

Eski Yunanca  : rheîn  → akmak, gitmek (nehir yolu anlamında)

Latince: via regia (kraliyet yolu, 

“rê” kökünün “reg-” ile birleşmesi)

Fransızca    : route → yol

İngilizce       : road → yol, menzil

Almanca      : Reise → seyahat 

(yola çıkma)

İskandinav dilleri: reiðr (Eski Norveççe) → yolculuk, sürüş

2️⃣ Alî     :  (yön) taraf 

Kûrdî        : Alî → taraf, yön

İngilizce   : Alley → dar yol, geçit

Fransızca  : allée → gidilen yol, cadde (yön verilmiş yer)

Eski Aryanî  : ali- → yan, taraf

Latince         : latus → taraf, yan

İtalyanca       : lato → yan, taraf

İspanyolca     : lado → taraf

Portekizce     : lado → taraf

3️⃣ Krd  > Rast  : (sağ, doğru)

Kûrdî   : Rast → doğru, sağ taraf

Eski Aryanî : ṛstā→ doğru,dürüst,dik

Sanskrit       : ṛju → düz, doğru

Avestaca      : rašta → doğru

Latince          : rectus → doğru, dik

Fransızca        : droit → doğru, sağ

İngilizce   : right → doğru, sağ taraf

Almanca  : recht → doğru, sağ taraf

Felemenkçe  : recht → doğru, haklı

İskandinav dilleri   : rett → doğru, adil, sağ

📌 Geçiş :

Kûrdî    → Rê  → road / route

Kûrdî    →  Alî  → alley / lado

Kûrdî    → Rast  right/recht/rectus

10.08.2025      İ.Ateş

Küresel şirket iflasları 12 yılın zirvesine çıktı: İflasların en fazla arttığı ülkeler belli oldu. Küresel şirket iflasları 12 yılın zirvesine çıktı: İflasların en fazla arttığı ülkeler belli oldu.

Küresel şirket iflasları 12 yılın zirvesine çıktı: İflasların en fazla arttığı ülkeler belli oldu.

25 Haziran 2025 12:42

Dun & Bradstreet tarafından açıklanan rapora göre geçtiğimiz yıl küresel anlamda şirket iflasları son 12 yılın zirvesine çıktı. Peki, bu dönemde şirket iflaslarının en fazla arttığı ülkeler hangileri oldu? İşte detaylar..

Türkiye’de faaliyetleri CRIF grubu bünyesinde yer alan Dun & Bradstreet, “2025 Küresel İflas Raporu”nu açıkladı.

Rapora göre küresel iflaslar, 2022 ve 2023'teki artışın ardından 2024'te 67.830'a yükselerek son 12 yılın en yüksek rakamına ulaştı.

İlgili rapora göre 2024 yılında Türkiye’nin de içerisinde bulunduğu 47 ülkenin 30’unda şirket iflaslarında bir önceki yıla kıyasla artış yaşandı.

“İflaslardaki artış sürpriz olmadı”

Dun & Bradstreet COO’su Julian Prower ise Küresel İflas Raporu’nda kaleme aldığı yazıda, “2020–2022 arasında devlet destekleri sayesinde iflaslar yapay biçimde düşük seyretmiş olsa da ekonomik gerçekler 2023’ten itibaren kendini göstermeye başladı. 2024'te 47 ülkenin 30’unda şirket iflasları arttı. Özellikle dar marjlı sektörlerdeki şirketler, zayıf talep ve yüksek borçlanma maliyetleri nedeniyle zorluk yaşadı.” değerlendirmesinde bulundu.

Dijitalleşme ve tüketici alışkanlıklarındaki değişimin de birçok şirketi olumsuz etkilediğini belirten Prower, şirketlerin bu ortamda ayakta kalabilmesi için proaktif ve stratejik bir risk yönetimi yaklaşımını benimsemeleri gerektiğini söyledi.

İflasların en fazla arttığı ülke Ukrayna oldu

Dun & Bradstreet’in raporuna göre şirket iflaslarının en fazla arttığı ülke ise yüzde 126’lık artışla Ukrayna oldu.

Ukrayna’yı yüzde 40 artışla Singapur, yüzde 39 artışla Belarus izledi.

Rapora göre 2024 yılında bir önceki yıla kıyasla şirket iflaslarında Avustralya’da yüzde 37, Kanada ve Romanya’da yüzde 35, Hollanda’da yüzde 30, İspanya’da yüzde 26, Lüksemburg ve İsveç’te yüzde 24, Almanya’da yüzde 22, İtalya’da yüzde 20 artış yaşandı.

Türkiye'de artış yüzde 23

CRIF İzleme Servisi tarafından ticari sicil verileri ve Ticaret Sicil Gazetesi’ne yansıyan değişikliklerin detaylı incelenmesiyle oluşturulan analize göre Türkiye’de ise 2024 yılında şirket iflaslarında yüzde 23’lük artış yaşandı.

Kaynak: Küresel İflas Raporu - 2025

Şirket iflaslarının azaldığı ülkeler

Dun & Bradstreet raporuna göre geçtiğimiz yıl 12 ülkenin iflaslarında düşüş gerçekleşti. Rapora göre Yunanistan, şirket iflaslarında 2024 yılında bir önceki yıla kıyasla yüzde 48 düşüşle en iyi performans gösteren ülke oldu.

Kolombiya’da şirket iflasları yüzde 43 azalırken, Hong Kong’da yüzde 37, Çin’de 31, Ukrayna ile savaşta olan Rusya’da yüzde 26, Avusturya’da yüzde 19, Arjantin’de yüzde 18, Kazakistan’da yüzde 17, Güney Kore, Finlandiya ve Danimarka’da ise yüzde 12 düşüş kaydetti.

Kaynak: Küresel İflas Raporu - 2025

Etiketler:

• Ukrayna
• Türkiye
• uluslararası ticaret
• Risk Yönetimi
• şirket iflasları
• Dun & Bradstreet
• iflas artışı

KÜRTÇE: DÜNYA DİLLERİNİN ANASI Kürtçe sadece Mezopotamya’nın en eski dillerinden biri değil — aynı zamanda Hint-Avrupa, Slav ve Aryenî dillerinin köküdür

KÜRTÇE: DÜNYA DİLLERİNİN ANASI

Kürtçe sadece Mezopotamya’nın en eski dillerinden biri değil — aynı zamanda Hint-Avrupa, Slav ve Aryenî dillerinin köküdür. Modern dilbilim, arkeoloji ve genetik araştırmalara göre Kürtçe; İngilizce, Almanca, Rusça, Farsça, Hintçe ve daha birçok dille binlerce ortak kök kelimeye sahiptir.

Cambridge Üniversitesi, Yeni Zelanda Auckland Üniversitesi ve ABD Pensilvanya Üniversitesi gibi prestijli kurumların bilimsel araştırmaları, Kürtçenin 10.000 yıl önce Neolitik dönemde tarımı başlatan halkların dili olduğunu ortaya koymuştur.

2023 yılı İngilizce Wikipedia veri tabanına göre, Kürtçe 935.000 kelimelik sözcük hazinesiyle dünyanın en zengin 8. dili seçilmiştir. Bu, Kürt diline karşı yüzlerce yıl boyunca uygulanan baskı, yasak ve yok saymalara rağmen gerçekleşmiştir.

🟡 Kürtçeyi bilmeden Mezopotamya uygarlıklarını, Aryen dil gelişimini veya insanlığın tarihi hafızasını tam anlamak mümkün değildir.

Kürtçe sadece bir dil değil, yaşayan bir insanlık arşividir.

Kaynaklar:

🧠 Colin Renfrew, Archaeology and Language: The Puzzle of Indo-European Origins, Cambridge University Press, 1987.

🧬 Science Journal, 2012 — Auckland & Pennsylvania Üniversitelerinin ortak DNA + yapay zeka araştırması.

🏺 William Waddell, The Indo-Sumerian Seals Deciphered, Luzac & Co., 1925.

🗺 Wikipedia – English & Ethnologue dil veri tabanı (2023).

🏛 Joyce Blau, Manuel de kurde, Paris, 1999; Prof. Justi, McCarus, Garzoni, A. Jaba ve diğer kürdologlar.

21.06.2025       İ.Ates

Adîbena Kraliçesi Helena İlk Hristiyan Kürt Lider kadın :

Adîbena Kraliçesi Helena İlk 

Hristiyan Kürt Lider kadın : 

Kraliçe Helena, Milattan sonra 

1. yüzyılda hüküm süren Adîbena Krallığı'nın Kürt kökenli hükümdarıdır. Bu krallık, antik Kürdistan coğrafyasında özellikle Hewlêr (Arbela) ve Hewraman bölgesinde kurulmuş ve yönetilmiştir.

Helena ve ailesi baştan Yahudiliği benimsemiş, daha sonra ise erken Hristiyanlık hareketine yakınlaşarak bu inancın Kürdt halkı arasında yayılmasına katkı sunmuştur. 

Bu yönüyle Helena, ilk Hristiyan 

Kürt kadın liderlerinden biri olarak tarihe gecmistir.

🔹 Tarihsel Rolü ve Diplomatik Etkisi

Roma ve Kudüs ile kurduğu güçlü ilişkiler sayesinde bölgesel barışa büyük katkılar sağlamıştır.

Kudüs halkına büyük yardımlarda bulunmuş, özellikle de İkinci Tapınağın restorasyonuna önemli katkılar yapmıştır.

Halkı tarafından hayırseverliği, 

dinî hoşgörüsü ve adaletiyle

tanınmış ve sevilmiştir.

🔹 Ailesi ve Krallık Misyonu :

Oğulları Monobazus ve Izates, anneleriyle birlikte Yahudiliği ve ardından Hristiyanlığı benimseyerek, bölgede Yahudi-Hristiyan geleneğinin yayılmasına öncülük etmişlerdir.

Adîbena Krallığı böylece Kürt halkı arasında dinî çoğulculuğun öncüsü olmuş, Roma ve Mezopotamya arasında bir kültürel ve inançsal köprü görevi görmüştür.

📚 Kaynaklar:

Josephus Flavius, Antiquities of the Jews adlı eserinde Kurd krslicesi Helena’nın Kudüs’e yaptığı yardımları ve etkisini detaylı olarak anlatır.

Erken Hristiyan kaynakları onu azize derecesinde görmüş, modern Kürt araştırmacılar ise onu ilk Hristiyan Kürt kadın hükümdar olarak tanımlamışlardir. 

Yazan: İ. Ateş

Tarih: 26.05.2025

RESMI KAYITLARDA IRANIN IDAM ETTIGI KÛRD SİVILLER : Resmî kaynaklarca belgelenmiş, Rojhilat Kürt gençleri, aktivistler ve öğretmenlere yönelik idamlar ve baskı eylemlerinin tarihler, kişiler, gerekçeler, kaynaklarla özetli listesi:

RESMI KAYITLARDA IRANIN IDAM  ETTIGI KÛRD SİVILLER  :

Resmî kaynaklarca belgelenmiş, Rojhilat Kürt gençleri, aktivistler ve öğretmenlere yönelik idamlar ve baskı eylemlerinin tarihler, kişiler, gerekçeler, kaynaklarla özetli listesi:

1. Ehsan Fatahian

Kim? Kürt aktivist,parti üyesi

Tarih: 11 Kasım 2009

Yer: Sanandaj Cezaevi, İran

Gerekçe: partiye üye olduğu iddiası  

2. Sherko Moarefi

Kim? Kürt siyasi aktivist, parti üyesi

Tarih: 4 Kasım 2013

Yer: Saqqez Hapishanesi, İran

Gerekçe: “ siyasal faaliyet 

3. Ramin Hossein-Panahi

Kim? Parti üyesi, siyasi aktivist

Tarih: 8 Eylül 2018

Yer: Gohardasht Hapishanesi, İran

Gerekçe: Partiye üye rejimi eleştirme  

4. Loghman & Zaniar Moradi

Kim? Kuzey İranlı Kürt aktivistler

Tarih: 8 Eylül 2018

Yer: Aynı cezaevinde birlikte idam edildiler

Gerekçe: örgüt üyeliği 

5. Hossein Khezri  Kim  ? 

Kürt siyasi mahpus, Parti üyesi eleştiri 

Tarih: 15 Ocak 2011

Yer: Urmia Hapishanesi, İran

Gerekçe: örgütsel suçlama

6. Shahla ve Nasreen Kaabi

Kim? Kürt hemşireler, Saqqez doğumlu

Tarih: 27 Ağustos 1980

Yer: Sanandaj barraksı, korsan idam

Gerekçe: “Karşı devrimcilere yardım etme” suçlaması  

7. Pakhshan Azizi & Başka Kürt kadın aktivistler  Kim? Insani yardımcı, insan hakları savunucusu

Tarih: 2024 – idam cezası onandı, henüz infaz bekleniyor  !

Gerekçe: Barışçıl insani yardımlarla suçlandı  

8. Reza Rasaei  Kim  ? 

Kürt protestocu

Tarih: 6 Ağustos 2024 (idam edildi)

Yer: Kermanshah, İran

Gerekçe: 2022 protestolarında "devlet görevlisine saldiri " suçlaması; duruşma haksız ve işkenceye dayandırıldı  

🕊️ Jina (Mahsa) Amini – Rêbera Şoreşa Jin, Jiyan, Azadî

Kürt Kadını, Küresel Simgesi

Tam adı: Jina Amini (resmîde Mahsa Amini)

Doğum: 2000 – Seqiz, Rojhilatê Kurdistanê (Sakkız, İran)

Ölüm: 16 Eylül 2022 – Tahran, İran

Gerekçe: "Başörtüsü kurallarına uymadığı" iddiasıyla Gashte Ershad (ahlak polisi) tarafından gözaltına alındı. İşkence gördü ve komaya girerek yaşamını yitirdi.

📌 Kaynaklar ve İnsan Hakları Kurumları:

Amnesty International ile Human Rights Watch pek çok Kürdün moharebeh gibi vageh ifadelerle idam edildiğini belgelemiştir  .

Iran Human Rights kaynağı, 2024–2025 dönemi içerisinde Kürt siyasi mahpuslara karşı açılan açlık grevini ve “Salı Yürüyüşleri”ni bildiriyor; ocak 2024’te dört Kürt mahkûm için (Mazloum, Azarbar vb.) hücresinde grev düzenlenmiştir  .

2023-2024 döneminde Kürdistan’da protestolar sırasında en az 122 Kürt sivil hayatını kaybetmiş ve idam 

ya da yaralanmalar yaşanmıştır  .

Özet ve Çözümleme

Yıl Kişi/Kişiler Gerekçe Kriter Kaynaklar

1980 Ş. & N. Kaabi Hemşirelik, suçlama Siyasi 

2009 E. Fatahian Komaleh üyeliği Siyasi 

2011 H. Khezriparti  üyesi Siyasi 

2013 S. Moarefi parti üyeliği Siyasi 

2018 R. H.-Panahi + Moradi kardeşler parti üyeliği Siyasi 

2024 Pakhshan Azizi + Kürt kadınlar İnsani yardım faaliyetleri Siyasi 

2024 Reza Rasaei Protestoda şiddet suçlaması Siyasi 

Sonuç

Bu vakalarda "moharebeh" veya “silahlı örgüt üyeliği” gibi geniş kapsamlı ifadelerle toplamda hukuksuz yargılama, işkence ve icazetli itiraflar üzerinden idam uygulanmıştır.

Öğretmen, hemşire ve insan hakları savunucusu Kürtler, hiçbir adil yargı süreci olmadan Vincelere asilarak infaz edilmişlerdir...

14.06.2025       İ.ATEŞ

🟩 KÜRTLER: MEZOPOTAMYA'NIN ESKİ İNSANLARI : Tüm Medeniyetlerin Doğduğu Yer ve Dinler 🔹 Kürtler Göçmen Değil - Uygarlığın Kurucusudur

🟩 KÜRTLER: MEZOPOTAMYA'NIN ESKİ İNSANLARI :

Tüm Medeniyetlerin Doğduğu Yer

ve Dinler

🔹 Kürtler Göçmen Değil - Uygarlığın Kurucusudur

📍 Girê Miraza Tapınağı (MÖ 11.000) – Kürtlerin ataları tarafından inşa edilen dünyanın en eski tapınağı.

🔹 Kürtlerin Mezopotamya'ya yerleşen ilk halk arasında, Neolitik Devrimin öncüleri olduğunu kanıtlıyor.

🔹 Kutsal Yazıtlar'daki Kürtler

📖 Tevrat, İlahiler ve

İncil'in tümü Kürt halkının atalarına dair derin referanslar içerir:

✅ Allah İbrahim'e Kenan ülkesine hicret etmesini emreder. (Yaratılış 12:1)

→ Birçok tarihi kaynak "Canaan"ı Kürt kabilelerle ilişkilendiriyor.

✅ Nuh’un gemisi, günümüz Kürdistan’ı içerisinde bulunan Cudi Dağı’na yerleşiyor.

→ Bu topraklar Nuh soyunun beşiği oldu.

✅ İlk tanıyan insanlar

ve bebek İsa'yı kutsa, Doğu'dan gelen Kürt Magi'ydi.

→ Bu olay Matta İncili'nde (2:1–12) yazılmıştır ve Evliya Çelebi'nin de aralarında bulunduğu tarihsel kaynaklar tarafından onaylanmıştır.

🔹 Medes: Babil'i deviren Kürtler

📜 Yeşaya Kitabı der ki:

“Bakın, gümüşü umursamayan, altından zevk almayan Medleri onlara karşı kışkırtacağım. “

(İsaiah 13:17)

🔹 Bu Medler Zagros Dağlarından geldi - Babil'i fetheden, Asur imparatorluğunu bitiren ve Perslerin temellerini atan Kürt kabilelerdi.

🔹 Kürtler Bir Alt Kültür Değildir – Kültürün Kaynağıdır

❌ Kürtler hiçbir yerden göç etmedi.

✅ Onlar bu topraklarda doğdular,

✅ Tapınaklar inşa ettiler, medeniyetler oluşturdular ve şekillendirdiler

ilk dinler.

Sümerler, Elamitler, Gutianlar, Hurrianlar, Mitanni ve Medes gibi eski insanların torunlarıdır - yeni gelenler değil, temelleri.

🔹 SONUÇ: Kürtler Aryan Ovasının Yerli Halkıdır

📌Selçukluların yükselmesinden çok önce Osmanlıların Umayyadların

ya da Persliler,

✅ Kürtler tüm Anadolu'da yaşadı,

✅ Mezopotamya genelinde,

✅ Kafkasya ve Zagros Dağları karşısı,

✅ Aryan vatanının kalbinde.

🌿 Kürtler asla göçebe işgalci değildi — tapınak inşa edenlerdi,

📜 dil yaratıcıları,

📖 ve kutsal metinlerin manevi mirası.

Dünyanın Kürt halkının tarihi rolünü insanlık tarihinin en eski, en etkili yerli medeniyetlerinden biri olarak tanımasının zamanı geldi.

📚 REFERANSLAR:

Tevrat (Yaratılış 12, Yeşaya 13)

İncil (Matthew 2:1–12)

Evliya Çelebi, Seyahatnâme

David Rohl, Efsane: Uygarlığın Yaradılışı

Mehrdad Izady, The Kurds: A Concise Handbook

British Museum Tarih Arşivi

11.06.2025       İ.ATEŞ 

🟢 1639 sonrası İran Tarafında Kalan Kürt Şehirlerinden bazıları : 🔹 Doğu Kürdistan / Rojhilatê Kurdistanê bugünkü İran sınırları içinde kalan Kurd sehirlerin adları da Farscaya çevrildi..

🟢 1639 sonrası İran Tarafında 

Kalan Kürt Şehirlerinden bazıları :

🔹 Doğu Kürdistan / Rojhilatê Kurdistanê bugünkü İran sınırları içinde kalan Kurd sehirlerin adları da Farscaya çevrildi..

Aslı Kurtçe     Farsça         Notlar  :

*********  *******   *********

Sine               Sanandaj         Doğu Kürdistan'ın merkezi ve Kürd  kültürünün kalbidir.

Kirmaşan    Kermanshah  Tarihi Med başkentlerinden biri, yoğun Kürt nüfusunun olduğu şehir.

Seqiz            Saqqez         Kürt aydınlarının yoğun yaşadığı bölge.

Pawê             Paveh           Hewramî lehçesinin yoğun olduğu dağlık bir bölge.

Bokan           Bukan           Mukrî Kürtlerinin yoğun yaşadığı yer.

Mahabad     Mahabad     1946’da kurulan Mahabad Kürt Cumhuriyeti'ne başkentlik yaptı.

Merîwan       Marivan     Kürt Azadî tarihinin simgesel şehirlerinden.

Îlam                Ilam          Kürt Alevî nüfusunun bulunduğu bölge.

Xaneqîn (sınır hattında) Bir kısmı Irak Kürdistanı'na yakındır.

Ciwanrû        Javanrud   Kürt nüfusun yüksek olduğu yerleşimlerdir.

Serpêlzehaw    Serpêlzehaw  Sarpol-e Zahab Kasr-ı Şîrîn’e çok yakın, Kürt yoğunluk şehri 

Şînê              Şînê       Shahin Dej Kürt ve Mukri nüfusun yaşadığı yer.

Loristan       Loristanê Kurdan Lorestan Lurların büyük kısmı Kürt kökenlidir. Dilleri Lurî-Kurdî karışımıdır.

Ilam             Îlam        Ilam Alevî Kürtlerin yaşadığı yer.

Dehloran    Dehlor         Dehloran Kürd Lurlari  Kürt kökenli yoğunluklu.

Bihûstan       Bihûstan        Behbahan Kürt kökenli topluluklar ve yer isimleri hâlâ korunur.

Hîzûstan        Hîzûstan        Khuzestan Hakkında çok az bilinir ama burada Kürt yerleşimleri çokluk mevcuttur.

Naghadeh   Nexede        Naqadeh Urmiye civarında Kürt varlığı olan şehir.

Sardasht      Serdeşt        Sardasht Gaz saldırılarının hedefi olmuş kahraman Kürt şehri.

Urmiye        Urmiye  yoğun Kurd nufus Ve ilave diğer Kurd şehirleri .... 

🗺️ Bu şehirler 1639 Kasr-ı Şîrîn Antlaşması’ndan sonra doğu sınır hattında kalan Kurd şehirleri,  

Bugün hâlâ Kürt nüfusu baskı altında kültürel ve siyasi haklardan mahrum şekilde yaşamaktadır.

⚠️ Not:

İran'daki bu Kürt şehirleri,tarihi 

ve kültürel olarak Kürt halklarının yaşadığı en eski yerleşim yerlerdir. 

Buna rağmen İran devleti,Kürt kimliğini tanımamakta,dil,eğitim 

ve kültür alanında asimilasyon politikalarını hala sürdürmektedir .

15.06.2025        İ.ATEŞ

🟢 1639 sonrası İran Tarafında 

Kalan Kürt Şehirlerinden bazıları :

🔹 Doğu Kürdistan / Rojhilatê Kurdistanê bugünkü İran sınırları içinde kalan Kurd sehirlerin adları da Farscaya çevrildi..

🟩 ANHATOLÎ/MEZRABOTAN, KAFKAS VE ARYAN COGRAFYASININ EN ESKİ YERLEŞİK ANTİK HALKI KÜRTLERDIR.

🟩 ANHATOLÎ/MEZRABOTAN,

KAFKAS VE ARYAN COGRAFYASININ EN ESKİ YERLEŞİK ANTİK HALKI    KÜRTLERDIR....

📜 Mezrabotan Bütün Dinlerin ve Medeniyetlerin Doğduğu Topraklar

🔹 Kürtler Göçebe Değil, Yerli ve 

İlk Medeniyet Kurucusu Halktır !

📍 Girê Miraza Tapınağı (M.Ö. 11.000) – Dünyanın en eski tapınağıdır. Kürtlerin ataları tarafından inşa edilmiştir. Bu, Mezopotamya’da kurulan ilk yerleşik kültürdür.

🪨 Neolotik devrimin merkezinde dogrudan Kürd halkı vardır.

🔹  Antik dünyayı kontrol eden dil 

Kurdce ve Kurd halkıdir.

🔹 Kutsal Kitaplarda Kürtler  :

📖 Tevrat, Zebur ve İncil’de geçen kavimler arasında Kürtlerin atalarına ait çok güçlü izler vardır:

✅ Allah, Hz. İbrahim'e "Kenan diyarına göç et" der. (Yaratılış 12:1)

→ "Kenan", Eyke halkı,Medyan halki birçok kaynakta Kürd kavimleriyle bire bir ilişkilidir.

✅ Hz. Nuh’un gemisi Cudî Dağı’na oturur.

→ Cudî Dağı,Kürdistan’dadır ve bu bölge Nûh’un soyu olan Kürd Kavminin yaşadığı cografyadir . 

✅ Hz. İsa doğduğunda onu ilk kutsayan kavimler Kürd Magileridir.

→ Bu olay hem İncil'de (Matta 2:1-12) hem de tarihî kaynaklarda 

yer alır.

→ Evliya Çelebi de bu bilgileri aktarır.

🔹 Medler  : Babil’i Yıkan Kürtler

📜 Tevrat’ın İşaya bölümünde 

şöyle yazar  :  “Medler,altına ve gümüşe değer vermeyen yiğitleri  Babilin üzerine göndereceğim.”

(İşaya 13:17)

🔹 Medler, Zagros Dağları’ndan gelen Kürt kavimleridir.

→ Onlar Babil’i yıkar, Asur’u bitirir 

ve Persleri doğurur.

🔹 Kürtler Kimseye Benzemez hiç 

bir Kimsenin Alt Kültürü Değildir!

🔹 Kurd dili dünya dillerinin atası ve 

O dillerin beslendiği Ana kaynaktır.

🔹 Kürdçe Avrupa Hind Slav ve Aryenî dillere üç binden yüz bine kadar kelime veren dil.

🔹 Kurdce hiç bir dilden tek bir kelime dahi almayan saf/arî antik orjinal bir dildir. 

❌ Kürtler hic bir yerden sonradan gelen bir halk değildir.

✅ Onlar burada doğmuş, medeniyeti kurmuş, 4 semavi dinlere yön vermiş aynı adla devlet kurmuş yer yüzünde 

Tek millet Kürdlerdir.

✅ Kürdler,Kassîd, Sümer, Elam, Gutî, Hurrî, Hatti Mitannî, Med gibi kadim halkların dogrudan torunlarıdır.

📚 KAYNAKLAR:

Tevrat (Yaratılış 12, İşaya 13)

İncil (Matta 2:1-12)

Evliya Çelebi, Seyahatnâme

David Rohl, Legend: The Genesis 

of Civilisation

Prof. Mehrdad Izady, The Kurds: 

A Concise Handbook

British Museum Arşiv Belgeleri .

11.06.2025      İ.ATEŞ

Sahra’nın amansız güneşi altında, Takarkori Mağarası’nın çorak ve ıssız derinliklerinde, arkeologlar insanlık anlayışımızın temellerini sarsabilecek bir gizemi gün yüzüne çıkardı. 7.000 yıldan daha eski iki mumya, olağanüstü bir şekilde korunmuş hâlde ortaya çıkarıldı.

Afrika Çölünün Kalbinde Sarsıcı Bir Keşif

Sahra’nın amansız güneşi altında, Takarkori Mağarası’nın çorak ve ıssız derinliklerinde, arkeologlar insanlık anlayışımızın temellerini sarsabilecek bir gizemi gün yüzüne çıkardı. 7.000 yıldan daha eski iki mumya, olağanüstü bir şekilde korunmuş hâlde ortaya çıkarıldı.

Ancak bilim dünyasını asıl şaşırtan şey, bu kadınların yaşı değil…

DNA’ları.

Çünkü bu DNA, bilinen hiçbir insan türüyle eşleşmiyor.

2 Nisan 2025’te Nature dergisinde yayımlanan araştırma, büyüleyici bir hipotezi gündeme getiriyor: Bu kadınlar, insan soy ağacımızın unutulmuş bir dalına, binlerce yıl boyunca Sahra’nın aşılmaz doğal engelleri ardında izole kalmış paralel bir insan soyuna ait olabilirler.

Genetik analizler kesin konuşuyor: Bu bireylerle çevre halklar arasında herhangi bir akrabalık bağı bulunamadı. Bu soy hattı, günümüz insanlarından yaklaşık 60.000 yıl önce ayrılmış olabilir.

Daha da şaşırtıcı olanıysa, DNA’larında Neandertal izleri bulunması — farklı insan türlerinin bir zamanlar karşılaşıp, belki de birbirlerini sevip melezleştiği eski bir dünyanın izleri…

Bu zamanın ötesine yapılan yolculuk, iç kulakta bulunan ve “os pétreux” (taşsı kemik) olarak bilinen yapının olağanüstü DNA koruma özelliği sayesinde mümkün oldu.

Adeta çölde rüzgârın koruduğu buruşmuş bir sayfa gibi, insan evriminin unutulmuş bir bölümü yeniden açıldı önümüze.

🟩 ANHATOLÎ/MEZRABOTAN, KAFKAS VE ARYAN COGRAFYASININ EN ESKİ YERLEŞİK ANTİK HALKI KÜRTLERDIR. 📜 Mezrabotan Bütün Dinlerin ve Medeniyetlerin Doğduğu Topraklar 🔹 Kürtler Göçebe Değil, Yerli ve İlk Medeniyet Kurucusu Halktır !

🟩 ANHATOLÎ/MEZRABOTAN,
KAFKAS VE ARYAN COGRAFYASININ EN ESKİ YERLEŞİK ANTİK HALKI    KÜRTLERDIR.

📜 Mezrabotan Bütün Dinlerin ve Medeniyetlerin Doğduğu Topraklar

🔹 Kürtler Göçebe Değil, Yerli ve
İlk Medeniyet Kurucusu Halktır !

📍 Girê Miraza Tapınağı (M.Ö. 11.000) – Dünyanın en eski tapınağıdır. Kürtlerin ataları tarafından inşa edilmiştir. Bu, Mezopotamya’da kurulan ilk yerleşik kültürdür.

🪨 Neolotik devrimin merkezinde dogrudan Kürd halkı vardır.

🔹  Antik dünyayı kontrol eden dil
Kurdce ve Kurd halkıdir.

🔹 Kutsal Kitaplarda Kürtler  :

📖 Tevrat, Zebur ve İncil’de geçen kavimler arasında Kürtlerin atalarına ait çok güçlü izler vardır:

✅ Allah, Hz. İbrahim'e "Kenan diyarına göç et" der. (Yaratılış 12:1)
→ "Kenan", Eyke halkı,Medyan halki birçok kaynakta Kürd kavimleriyle bire bir ilişkilidir.

✅ Hz. Nuh’un gemisi Cudî Dağı’na oturur.
→ Cudî Dağı,Kürdistan’dadır ve bu bölge Nûh’un soyu olan Kürd Kavminin yaşadığı cografyadir .

✅ Hz. İsa doğduğunda onu ilk kutsayan kavimler Kürd Magileridir.
→ Bu olay hem İncil'de (Matta 2:1-12) hem de tarihî kaynaklarda
yer alır.

→ Evliya Çelebi de bu bilgileri aktarır.

🔹 Medler  : Babil’i Yıkan Kürtler

📜 Tevrat’ın İşaya bölümünde
şöyle yazar  :  “Medler,altına ve gümüşe değer vermeyen yiğitleri  Babilin üzerine göndereceğim.”
(İşaya 13:17)

🔹 Medler, Zagros Dağları’ndan gelen Kürt kavimleridir.
→ Onlar Babil’i yıkar, Asur’u bitirir
ve Persleri doğurur.

🔹 Kürtler Kimseye Benzemez hiç
bir Kimsenin Alt Kültürü Değildir!

🔹 Kurd dili dünya dillerinin atası ve
O dillerin beslendiği Ana kaynaktır.

🔹 Kürdçe Avrupa Hind Slav ve Aryenî dillere üç binden yüz bine kadar kelime veren dil.

🔹 Kurdce hiç bir dilden tek bir kelime dahi almayan saf/arî antik orjinal bir dildir.

❌ Kürtler hic bir yerden sonradan gelen bir halk değildir.

✅ Onlar burada doğmuş, medeniyeti kurmuş, 4 semavi dinlere yön vermiş aynı adla devlet kurmuş yer yüzünde
Tek millet Kürdlerdir.

✅ Kürdler,Kassîd, Sümer, Elam, Gutî, Hurrî, Hatti Mitannî, Med gibi kadim halkların dogrudan torunlarıdır.

📚 KAYNAKLAR:

Tevrat (Yaratılış 12, İşaya 13)

İncil (Matta 2:1-12)

Evliya Çelebi, Seyahatnâme

David Rohl, Legend: The Genesis
of Civilisation

Prof. Mehrdad Izady, The Kurds:
A Concise Handbook

British Museum Arşiv Belgeleri .

11.06.2025      İ.ATEŞ

Bunu Biliyor muydunuz? Zagros Dağları: Neandertaller ve Homo Sapiens Arasındaki Tarihi Kavşak Yeni bir araştırma, insan evrimsel tarihinde kritik bir bölgeye ışık tutuyor:

Bunu Biliyor muydunuz?

Zagros Dağları: Neandertaller ve Homo Sapiens Arasındaki Tarihi Kavşak

Yeni bir araştırma, insan evrimsel tarihinde kritik bir bölgeye ışık tutuyor: İran, Irak ve güneydoğu Türkiye’yi kapsayan Kürdistanın Zagros Dağları. Arkeologlardan oluşan bir ekip, Geç Pleistosen döneminde Neandertaller ile anatomik olarak modern insanlar (Homo sapiens) arasındaki gen alışverişinin bu dağlık bölgede gerçekleşmiş olabileceğini ortaya koydu.

Araştırma, ileri ekolojik niş modelleme ve coğrafi bilgi sistemleri (GIS) kullanılarak yürütüldü. Bu teknikler, Neandertaller ve Homo sapiens’in potansiyel olarak bir araya geldiği bölgeleri belirlemeye olanak tanıdı. Sonuçlar, iki insan türünün Zagros Dağları’nda karşılaşmış, genlerini paylaşmış ve modern insan popülasyonlarının genetik yapısını şekillendirmiş olabileceğini gösteriyor.

Genetik İzler ve Geçmişin Haritası

Genetik çalışmalar, modern insan DNA’sında belirgin Neandertal izlerini ortaya çıkarmıştı. Ancak bu gen alışverişinin coğrafi olarak nerede gerçekleştiği uzun süredir belirsizdi. Zagros Dağları’nın öne çıkması, bu tür etkileşimlerin geniş ve ekolojik açıdan zengin bir bölgede yaşandığını gösteriyor.

Zagros Dağları, hem Neandertallerin hem de Homo sapiens’in yaşaması için uygun bir ortam sunuyordu. Zengin bitki örtüsü, av hayvanları ve barınak sağlayan mağaralar, bu tür karşılaşmalar için ideal bir zemin oluşturmuş olabilir. Bölgedeki fosil ve arkeolojik buluntular, bu hipotezi destekleyen güçlü kanıtlar sunmaktadır.

İnsanlığın Evriminde Bir Dönüm Noktası

Bu keşif, modern insanın genetik yapısının yalnızca Afrika’dan çıkış hikayesiyle değil, aynı zamanda diğer insan türleriyle olan etkileşimleriyle şekillendiğini gösteriyor. Zagros Dağları’nın bu süreçteki rolü, insan evrimine dair daha geniş bir anlayış geliştirmemize yardımcı oluyor.

Neandertaller ve Homo sapiens arasındaki bu gen alışverişi, belki de her iki türün hayatta kalma stratejilerinin birleşimine olanak tanımış ve günümüzdeki genetik çeşitliliğin temelini atmıştır. Bu, Zagros Dağları’nın insanlık tarihinde yalnızca bir coğrafi bölge değil, aynı zamanda türler arası bir dönüm noktası olduğunu da ortaya koyuyor.

🔎 1. Tomris Kimdir? Ve Kimlerin Atasıdır? Tomris (ya da Tomyris), M.Ö. 6. yüzyılda yaşamış bir Massaget (Mazaka, Mağog – Sak–Saka– Sakazian) kraliçesidir.

🔎 1. Tomris Kimdir? Ve Kimlerin Atasıdır?

Tomris (ya da Tomyris), M.Ö. 6. yüzyılda yaşamış bir Massaget (Mazaka, Mağog – Sak–Saka–

Sakazian) kraliçesidir. 

Eski Pers kaynakları (özellikle Herodot’un Histories adlı eserinde), Tomris’in Pers kralı Keyhüsrev (Kyros)'u yenerek onun kafasını kan dolu bir tulumun içine attığını yazar. Bu olay bir kadının bir imparatoru yendiği çok güçlü bir semboldür.

➤ Massagetler kimdi?

Massagetler, İskit-Saka topluluklarıdır.

İskit-Saka halklarının çoğu Hint-Avrupa kökenlidir.

Bu halklar arasında Medler, 

Kürtlerin ataları olarak kabul edilir.

Zaten “Sakazian” adı Zagros-

Kürdistan coğrafyasına işaret eder (örneğin: “Sakez” şehri = bugün kü Seqiz/Saqqez, Kürdistanda vardir ).

Tomris'in halkı da bu coğrafyadaki Kürtlerle aynı kültür çerçevesindedir. 

Bu nedenle Tomris’in Türklerle bağlantısı iddiası, anakronik ve ideolojik bir çarpıtmadır.

📜 2. Kürtlerin “Hint”ten Geldiği İddiası Ne Kadar Bilimsel  ?

Bu, modern devlet ideolojilerinin tarihsel gerçekleri çarpıtma örneğidir. “Kürtler Hindistan'dan geldi” iddiası tamamen mesnetsiz bir iddia ve bir kaç açıdan zaten çürütülür:

✅ Dil Bilimi Açısından:

Kürtçe, Hint-Avrupa dil ailesindedir, tıpkı Farsça, Peştuca, Ermenice ve hatta İngilizce gibi.İşte bu iddia 

“Hint kökenli” demek değildir; Kisaca bu bir Hint-Avrupa,dil ailesinin adidir.

O nedenle coğrafi köken belirtmez.

☆  Kürtçenin en eski katmanları Sümerce, Hurri, Elamca, Medce, Zerdüştî metinlerle bağlantılıdır.

✅ Arkeolojik ve Genetik Açısından:

Zagros ve Kürdistan’da M.Ö. 10.000’e kadar inen yerleşik tarım toplulukları vardır.

J2, G, R1a/R1b genetik haplogrupları, Kürtlerin bu topraklara sonradan gelmediğini, yerli halk olduğunu kanıtlar.

Hindistan’dan gelen bir kavim, Zagros’ta 12.000 yıldır nasıl kalıcı olmuş olabilir?

⚔️ 3. Aynı Dönemde Türkler Neredeydi  ?   Ne Yapıyordu   ?

Tarihî belgelerle karşılaştıralım:

Tarih Kürtler (Medler, Gutiler, Hurriler) Proto-Türkler

M.Ö. 3000  Guti Kurdleri  Mezopotamya’da egemen bir halk  Orta Asya’da ise sadece göçebe kabileler vardı. 

M.Ö. 2000   Hurriler,Mitanni 

Krallığını kurdu 

M.Ö. 1000   Medler, Persleri kuracak kültürü şekillendirdi 

Hun öncesi göçebe kültürler ne yaptı?  

M.Ö. 600  Med İmparatorluğu doğdu ancak Orta Asya’da hala dağınık kabileler var.

M.S. 500 Zerdüştlük Med ve Kürt halklarında yaygın

O donem Göktürk devleti daha yeni oluşuyor

🔥 "Yağma, talan, yakma" meselesi:

Tarih boyunca bazı göçebe toplumlar sadece  Moğollar bazı Germen halkları değil Türkolar da dahil) 

geçici bir üstünlük kurmak için yağma ve askeri zorbalık kullanmıştır. 

Yerleşik uygarlıklar (Kürtler, Persler, Sümerler, Ermeniler vs.) ise tarım, hukuk, inanç ve yazı üzerine uygarlıklar inşa etmişleedir....

09.06.2025      İ.ATEŞ

📖 I. Atropatene – Azerbaycan’ın Kürd Tarihi Arka Planı : 1. 🔥 Atropates Kimdir?

📖 I. Atropatene – Azerbaycan’ın 

Kürd Tarihi Arka Planı  :

1. 🔥 Atropates Kimdir?

M.Ö. 4. yüzyılda yaşamış Med asıllı Kürt komutan ve satraptır.

İskender’in Pers İmparatorluğu’nu yıkmasından sonra kuzey Media’da bağımsızlığını ilan etti.

İsminin anlamı:

Atar (ateş) + Pat (koruyucu) → "Ateşi koruyan"  demektir.

📚 Kaynaklar:

☆  Strabo – Geographica, XI.13

Encyclopaedia Iranica – Atropatene

☆ Richard N. Frye, The Heritage of Persia

2. 🗺️ Atropatene Neresi?

Günümüz İran Azerbaycanı ile Karabağ ve çevresi dahil olmak üzere Küçük Medya olarak adlandırılan 

Kürd cografyasinin adidir. .

Başkenti   : Ganzak 

(bugünkü Gence’ sehrine  yakın)

Büyük Medya’nın kuzey ucu ve 

Kürd halklarının tarihi vatanıdır.

📚 Kaynaklar:

☆ The Cambridge History of Iran, Cilt 2 Igor Diakonoff – The Prehistory of the Armenian People

☆  Vladimir Minorsky – Kûrds, Kûrdistan, Encyclopaedia of Islam

3. 🧬 Kürtler ve Medler Arasındaki Etnik Süreklilik    :

Medler, Kürtlerin ataları olarak bilinir.

Kürtçe, Medlerin konuştuğu (Aryen) dillerin kuzeybatı kolundandır.

Kürtler bu coğrafyada en az 8.500 yıldır kesintisiz bir halktır.

📚 Kaynaklar:

☆ Wadie Jwaideh – The Kurdish National Movement

☆  Mehrdad Izady – The Kurds: A Concise Handbook

☆ Garnik Asatrian – Prolegomena 

to the Study of the Kurds

4. 🧭 Azerbaycan Adının Evrimi  :

Atropates → Atropatene → Adarbayegan → Azarbaygan → Azerbaycan

Devlet Adlari bir halktan değil,

tarihî liderden ve komutanlardan gelir.

1918’de Sovyetler, Kuzey Azerbaycan’a bu ismi vererek, 

İran Azerbaycanı ile bağ kurmak istemiştir.

📚 Kaynaklar:

☆ George Bournoutian – History of the Armenian People

☆ Tadeusz Swietochowski – Russia and Azerbaijan

☆ Touraj Atabaki – Azerbaijan: Struggle for Power

5. 🧑‍🌾 Kürt Varlığı – Azerbaycan 

ve Karabağ

Şeddadîler (10–11. yy) Karabağ, Gence, Laçin, Füzulî ve Rewan bölgelerinde ilk Müslüman Kürt hanedanlığı olarak egemenliklerini kurmuş,Karadagîler, Mukrîler, Soranîler, bölgede var olan köklü 

Kürt topluluklarıdır.

📚 Kaynaklar:

☆ Martin van Bruinessen – Agha, Shaikh and State

☆M.S. Lazarev – Kurds and Kurdistan

☆  Encyclopaedia Islamica – “Kurdistan”

🧩 Kısa Hatırlatma: Medler – 

Kürtler – Atropatene – Azerbaycan

Konu Bilgi  :

🧔 Atropates Kürt kökenli Med komutan – Azerbaycan isminin kaynağı

🗺️ Atropatene Kürt-Med bölgesi – Günümüz İran Azerbaycan’ı ve Karabağ çevresi

🧬 Etnik Süreklilik Medler ve Kürtler arasında soy ve dil bağlantısı

🔥 Azerbaycan Adı Atropates’ten türemiştir; tarihî anlamı “ateşi koruyan”

🧑‍🌾 Kürtler Bölgede en az 8.500 

yıldır kesintisiz bir halktır

Red inkarcilar gene hoplar Ziplarlar ama yapacak bir sey yok.

Her yalanin mutlaka asli ve gercegi var ..Yani Gunes balcikla sivanmiyor.

Yalanlar tek tek dökülüyor. 

09.06.2025      İ.ATEŞ

MANNA KÛRD DEVLETI : 100 Yıllık Resmi tarih Kitabları Ve Kemalist tarih teztlerinde yer almayan KÛRD Tarihinden kesintiler :

MANNA KÛRD DEVLETI  :

100 Yıllık Resmi tarih Kitabları 

Ve Kemalist tarih teztlerinde yer almayan KÛRD Tarihinden kesintiler  :

📌 1. Giriş

MÖ IX–VI. yüzyılları arasında civarında Urmiye gölü’nün güneyinde yerleşmiş olan Manna, ilk merkezli Kürd devleti olarak tanımlanmakta 

ve başkenti Izirtu (Zîrta) olan güçlü bir bölgesel yönetimdi   .

2. Coğrafya ve Konum   :

Manna krallığı, günümüz Güney Azerbaycan’ının (İran) batı doğusunda Urmiyegölü’ne kadar uzanan bir alana hâkimdi. 

Bu bölge, Assur, Urartu ve Medya 

gibi büyük güçler arasında bir tampon bölge işlevi görüyordu  .

3. Etnik ve Dilsel Yapı   :

Manna halkı, Hurri ve Urartu'ya yakın bir dil olan Kürdce konuşmakta olup Kurd kabile kimlik birliği ile olusmuş 

olan hint‑Avrupa dil grubuna dahil  Genetik analizler bu toplumdaki çeşitliliği desteklemektedir  .

4. Tarihçe ve Siyası Gelişim  :

İlk olarak, MÖ 843’te Şalmaneser III’in Manna’yı Munna olarak anmasıyla antik kaynaklarda belgelenmiştir  .

MÖ 850 civarında başladı ve 

MÖ 720–716 döneminde Iranzu ve oğulları Aza,Ullusunu gibi yöneticilerle en güçlü dönemine ulaştı  .

MÖ 716’da Aza’nın devirilmesi sonrası Sargon II’nin saldırısı yaşandı. Ardından Scyth‑Asur baskıları ve Med imparatorluğunun yükselişiyle Manna MÖ 609–590 sürecinde Med Kurd imparatorluguna dahil oldu .

5. Kültür ve Arkeoloji  :

Başkent Izirtu, Qalaichi höyüğü üzerinde yerleşikti. 

Burada bulunan 450 civarı minyatür sırlı tuğla, sanat ve zanaatkârlıkta gelişmiş düzeyi gösterir  .

Hasarlû (Hasanlû) Antik Kürd uygarligina benzer diğer höyüklerde bulunan eserler,Manna kültürünün zenginliğini ortaya koyar  .

6. İncil ve Tarihî Eşleşmeler  :

Yehuda Kürd peygamberin kitabı Jeremiah 51:27’de anılan “Minni”, genellikle Manna ile ilişkilendirilir. 

Bu bağlamda,Minni-Ararat-Ashkenaz ifadesi eski Asur metinleriyle de paralellik gösterir  .

7. Sonuç

Manna devleti, Kürd dilsel ve kültürel mirasının erken izleriyle bölgesel bir güçtü. Siyasi rekabet ortamında, arkeolojik ve metinsel kanıtlarla birlikte araştırıldığında, hem Asur-Urartu Medya dengeleri 

hem de anti‑Kürd bağlantılar açısından önemli bir tarihi önem taşır.

8. Haritalama  :Manna'nın Urmiye

gölü çevresindeki konumunu; Urartu, Asur ve Medya gibi çağdaşı medeniyetlerle coğrafi ilişkisini göstermektedir.

9. Kaynakça   :

Ancient Mesopotamia.org: Mannaeans  

Yaghmaei, M.: Izirtu ve Sırlı Tuğlalar  

ResearchGate: An Archaeological View  

Jeremiah 51:27, Antik metinler

Wikipedia: Mannaea 

Britannica: Mannai .

08.06.2025       İ.ATEŞ

KURD BEYLIK VE HANEDANLAR :

 KURD BEYLIK VE HANEDANLAR :

Bati Anadolu Orta anadolu Doğu, ve Guneydogu Abadolu daki Kürd

beyliklerinin adları,merkezleri 

tarihî kuruluş yıllarını içeren iki dilli (Kürtçe–Türkçe) liste

Bu listede Gördüğünüz her hangi bir Eksiklik varsa  onlari yorumlara yazabilirseniz iyi olur.

🏰 I.KÜRT BEYLİKLERİ (900–1800)

Kürtçe Adı Türkçe Adı Merkez Tarih (Kuruluş–Yıkılış)

Emareta Botan Botan Emirliği Cizîr (Cizre) 1320 – 1847

Emareta Hekarî Hakkari Beyliği Gever / Oramar 1200’ler – 1840’lar

Emareta Bedlîs Bitlis Beyliği Bedlîs (Bitlis) 1183 – 1847

Emareta Soran Soran Beyliği Rawanduz 1399 – 1836

Emareta Baban Baban Emirliği Silêmanî 1649 – 1850

Artûqiyanê Heskîf Hasankeyf Artukluları Heskîf 1102 – 1231

Emareta Dîla Eğil Beyliği Dîla (Eğil) 1049 – 1864

Emareta Zirkan Zirqan Beyliği 

Mêrdîn civarı 1335 – 1830

Emareta Şaddadî Şeddadîler Gence – Dvin 951 – 1199

Emareta Marwanî Merwanîler Amed – Mêrdîn 990 – 1085

Eyyubiyan Eyyubîler Dımaşk – Mısır 1171 – 1250

Babekiyan Babekiler Azerbaycan 

816 – 838

Şerefxanê Bedlîsî Şerefhanoğulları Bitlis 1596 – 1650 civarı

Semsûrîyan Adıyaman Beyliği Semsûr (Adıyaman) Ortaçağ – Osmanlı

Kelanîyan Kelanî Beyliği Hewlêr – Şêxan 1600’ler

Germiyanîyan (Erken) Germiyan (Doğudaki kolu) Harîr, Şêxan 1100–1200’ler

Sînemîlîyan Sinemilli Beyliği 

Dêrsim civarı 1500–1800 arası

Rewendiyan Revendî Beyliği Botan-Soran arası 1100–1500 civarı

Bradostiyan Bradost Beyliği 

Urmiye civarı 1550 – 1830

09.06.2025     İ.ATEŞ

🏰 ANADOLU’DAKİ KÜRD BEYLİKLERİ – İKİ DİLLİ TABLO

(11.–15. yüzyıl arası ağırlıklı)

Kürtçe Adı Türkçe Adı Merkez / Açıklama

Emareta Germiyanî > Germiyanoğulları Kütahya – Simav

Emareta Menteşeyan Menteşeoğulları Muğla – Milas

Emareta Aydînan Aydınoğulları 

Aydın – Birgi

Emerate Amasiyan Amasya Emirligi 

Emareta Inalîyan >  İnaloğulları Diyarbakır – Silvan

Emareta Dilmaçiyan >

Dilmaçoğulları  Bitlis – Muş

Emareta Eretna  > Eretna Beyliği Kayseri – Sivas

Emareta Karaman  > Karaman Beyliği Karaman – Konya

Emareta Çubukyan > Çubukoğulları Harput çevresi

Emareta Artukiyanê > Amed Diyarbakır Artukluları Amed (Diyarbakır)

Emareta Artukiyanê > Mêrdîn Mardin Artukluları Mêrdîn

Emareta Artukiyanê Heskîf > Hasankeyf Artukluları Heskîf (Hasankeyf)

Emareta Taceddînyan >  Taceddinoğulları Tokat – Niksar

Emareta Dulkadîrî > Dulkadiroğulları Maraş – Elbistan

Emareta Zulkadriyê Mirdêsî Mirdasi Zulkadir Beyliği (Kürt Dulkadirli) Maraş çevresi

🔎 Notlar:

Germiyanoğulları: Kürt aşireti Germiyan’dan türemiştir. 

Batı Anadolu’da yerleşiktir.

Menteşeoğulları ve Aydınoğulları: Kürt topluluklarının birleştiği yapılardır Ege ve çevresinde yerleşik 

Eretna Beyliği :  Horasanlı Kürt asiretleriyle köken olarak  akraba asiretlerdir.

Dulkadiroğulları: Kürt kökenli 

Mirdasi aşiretine bağlanır.

Taceddinoğulları : Kürt aşiretler karışımıdir. 

Kurdler Anadolunun her karış toprağında on binlerce yıldır varlar.

Bir yerlerden bir yerlere göçle gelmemislerdir.

Diğer Kurd beylik ve hanedanliklari

Dogu/Guneydogu/Kafjaslar/Horasan/Büyük Aryan coğrafyası  ...

Dewami  gelecek ..

09.06.2025       İ.Ateş

🏞️ Anadolu’daki Kürt Beylikleri ve Hanedanlıkları (Ege’den Doğu’ya)

🟢 Beylik/Hanedan 🗓️ Tarih 🌍 Bölge 🏷️ Not

Aydınoğulları 1300–1390  İzmir – Aydın – Tire Kürd kökenli beylik  

Kurucusu Key/Mîr Aydın Bey dir.

Bu beyligin ahalisi full Kürddur

Menteşeoğulları 1261–1424 

Muğla – Fethiye – Denizli Menteşe Bey’in Kürt kökenli olduğu tarihi  kaynaklarda belirtilir.

Germiyanoğulları 1300–1429 

Kütahya – Uşak – Afyon  Beyliğin kurucuları Kürt asıllı Osmanlı hanedanı ile akrabalık kurulmuştur.

Hamidoğulları 1280–1390  Isparta – Burdur – Antalya Kurucu Dündar Bey’in Kürt kökenli olduğu  Osmanlı kaynaklarında geçer.

Karamanlılar 1250–1487 Konya – Karaman – Niğde Karaman Beyliği içinde agirlikta Kürt unsurlar olduğu bilinmektedir.

Dulkadiroğulları 1337–1522  

Maraş – Elbistan – Malatya Kürt beyliği yöneticilerin Kürt olduğu  kayıtlarda yer alır.

Ramazanoğulları 1352–1608 Adana – Tarsus – Çukurova Kürt Osmanlı'nın doğrudan bağımlı beyliklerindendi.

Artuklular 1102–1409  Mardin – Diyarbakır – Hasankeyf Tamamen Kürt kökenlidir. Artuk Bey ve oğulları Kürt komutanlardır.

Mervanîler 990–1085 Diyarbakır – Batman Mervan bin Fehraddîn’in kurduğu Kürt hanedan.

Hezbanîler 906–1010 

Şırnak – Botan İlk Kürt İslam emirliği.

Botan Emirliği 1200–1847 Botan (Şırnak – Cizre) Bedirxan Bey’in soyu. Osmanlı döneminde Kürdistan Eyaleti'nin parçasıydı.

Bitlis Hanlığı 1250–1847 Bitlis Şerefhanlar tarafından yönetilmiştir.

Hakkari Emirliği 1300–1845 Hakkari – Çölemerik Hakkari Kürt beyliği.

Van (Hosap) Beyliği 1300–1600 

Van – Gürpınar Urartu-Kürt devamlılığı taşır.

Palû (Palu) Beyliği 1495–1845  

Elazığ – Palu Uzun ömürlü Kürt beyliği.

Harput Kürt Beyliği 1100–1500

Elazığ (Harput) 

Sason Kürt Beyliği 1500–1800 Batman – Sason Osmanlı döneminde yarı özerk Kürt mirliği.

✅ Liste Özeti

Ege’den Doğu’ya uzanan Kürt Beylikleri: Menteşe, Aydın, Germiyan, Hamid, Karamanlı, Dulkadir, Ramazan 

Amasya Emirligi (batı ve iç anadolu )

Doğu ve Güneydoğu Kürt Beylikleri: Artuklular, Mervanîler, Botan, Hezbanî, Bitlis, Palu, Van,Hakkari, Sason

☆ Asimilasyona yenilen yani Dilini , Tarihini ,Kimligini unutan bir milletin yarını ve geleceği asla olamaz .! ☆

Devam edecek 

 

09.06.2025       I.Ates

🕰️ A. M.Ö.11.000/ 70.000 – 3.000 Arası: Paleolitik ve Neolitik Erken Medeniyetler

🟢 Uygarlık/Topluluk 🗓️ Tarih 🌍 Bölge 🏷️ Not

Şanidar İnsanları M.Ö. 70.000–30.000 Zagros Dağları (Kürdistan) Proto-Kürt halkı olarak yorumlanır.

Girê miraza Göbeklitepe Kültürü 

M.Ö. 11.500–9.500 Urfa – Mezopotamya Proto-Kürt inanç 

izleri (Kurd tapınak yapıları)

M.Ö. 5000–2000 Guti / Kurtîler 

Zagros – Luristan – Doğu Mezopotamya Erken Kürt halkı,   M.Ö. 3000–500 “Kurtî” etnonimi.Elamlar (Kurdî Elamî) 

M.Ö. 3000–500 Güneybatı Aryani Kürt kökenli Lurî-Elamî bağları.

🕰️ B. M.Ö. 3000 – 500: Devletleşen Kürt Uygarlıkları

🟢 Uygarlık 🗓️ Tarih 🌍 Bölge 🏷️ 

M.Ö. 3000–2000 Sûmerî/Kengerler 

Sümer – Mezopotamya "Kenger" ve "Kurdî" ilişkisi .

M.Ö. 2800–1500 Lulular / Lolo / Karduklar Zagros – Diyarbakır Kürtlerin ataları olarak görülür.

M.Ö. 2700–1300 Hurri İmparatorluğu

Doğu Anadolu – K. Mezopotamya Hurriler ile Kürtler arasında doğrudan etnik bağ mevcut .

M.Ö. 2500–1760 Mari Kürd Devleti 

Orta Fırat (bugünkü Suriye)de Kürt beyleri  

M.Ö. 2000–1155 Kassitler

Babil – Luristan Kürt kökenli imparatorluk özellikle Lurî bağlantılı.

M.Ö. 2000–1000  Hatti – Kalaşma – Gordion Orta Anadolu Kürt-Hatti dil birliği mevcuttur. .

M.Ö. 1500–1300 Mitanni İmparatorluğu  Kuzey Mezopotamya Suriye Hint-Avrupa dili konuşan Kürtlerin atası .

M.Ö. 728–550 Aryanî Med İmparatorluğu aryan – Doğu Anadolu Kürtlerin etnik kökeninde temel rol oynar.

🕰️ C. M.Ö. 500 – M.S. 1000: Hanedanlar Çağı

🟢 Devlet / Hanedan 🗓️ Tarih 🌍 Bölge 🏷️ Not

M.Ö. 550–330 Ahameniş (Axamenî) 

Aryan – Mezopotamya  Medlerle karışık Kürt unsurlar

M.Ö. 162–M.S. 72 Kommagene Krallığı Adıyaman – Urfa Med-Kürt sentezi

M.Ö. 430–355 Kaduene Krallığı 

Botan – Şırnak civarı Karduk torunları.

M.Ö. 95 civarı  Sophene Krallığı 

Malatya – Fırat arası Kürt/Urartu kökenli yönetim

Subaru Krallığı M.Ö. 1700–1200 

Kuzey Irak – Suriye Hurri ile bağlantılı

🕰️ D. M.S. 900 – 1750: Kürt Hanedanlar ve İslam Dönemi

🟢 Hanedan / Devlet 🗓️ Tarih 🌍 Bölge 🏷️ Not

 

906–1010 Hezbanîler Botan İlk 

İslami Kürt emirliği

959–1015 Hasanweyhîler Kirmanşah – Luristan Lurî-Kürt hanedanı

990–1085 .Merwanîler Diyarbakır 

Şeddadîler 951–1199 Erivan – Gence Azerbaycan’da Kürt yönetimi

Revadîler 955–1071 Tebriz Erken Kürt emirliği

Büveyhîler 934–1062 Aryan – Irak Kürt hanedan

900–1200 Fadlavi / Lur-i Büzürg 

Luristan Kürt-Lur unsurlar

900–1200 Alamut (Ziyârî) 

Aryan’ın kuzeyi Kürt kökenli 

Bâtınî hareket

1202–1271 Zekeriyâlar  Ahlat – Van Orta çağ Kürt beyliği

1171–1341 Eyyubîler Mısır – Suriye – Kürdistan Eyyubi’nin hanedanı

1706 –1794 Zend Hanedanı

Aryanî – Şiraz Kerim Han Zend

Sıradaki adım: 

➡️  Batı Anadolu’daki Kürt Beylikleri ve  diğer emirlikleri de ekleyebiliriz.

09.06.2025      İ.ATEŞ

📘"Belê" Kürtçe de ve Kur’an’da ki Anlamı nedir ?

 📘"Belê" Kürtçe de ve Kur’an’da 

ki Anlamı nedir ?  

Kürdcedeki“Belê” kelimesi,Kur’an’

daki gibi hem etimolojik hem işlevsel 

anlamda doğrudan Kürtçede 

yaşayan bir kelimedir.

Bu da Kürtçenin kutsal metinler

deki izlerini ortaya koymaktadır.

📌 Kürtçe de Belê  anlami :

Belê → “Evet”, “doğrudur”, “tasdik ediyorum”, “kabul ediyorum” anlamına gelir.

📜 Kur’an’da Belê   :

A’râf 172:   "Elestu bi Rabbikum  ? 

" Qalû : Belê şehidnâ...

(Ben sizin Rabbiniz değil miyim? Dediler ki: Evet, şahitlik ederiz...)

Burada geçen “Belê” sadece “evet” demek değildir; aynı zamanda onaylama, tanıklık etme ve içsel 

bir şahitlik anlamı da taşır. 

Kürtçede bu anlam tüm duygusuyla hâlen yaşamaktadır.

Tu vê gotinê fêm kirî  ?  > Bu sözü anladın mı ?

Cavap/Bersiv   : >  Belê,ez fêm kir  > Evet, anladım.

🔍 Etimolojik Yorum:

Belê kelimesi, Arapçadaki “na‘am” kelimesine alternatif olarak geçmiştir. Arapçadaki “belâ (بلى)” kelimesi, gramer olarak olumsuz bir soruya olumlu yanıt vermek için kullanılır.

Ancak “belâ” Arapçada sadece bu bağlamda kullanılırken, 

Kürtçedeki “belê” çok daha geniştir:

Onay, bağlılık, sadakat, ruhsal teslimiyet ve hatta yemin anlamı taşır.

📚 Kültürel Bağlam      :

Kürtçedeki “belê”, bir halkın 

Tanrı’yla olan sözleşmesinin dili gibidir. Bu sözcük, sadece bir onay değil, bir hakikati sahiplenmedir. Kur’an’daki kullanımı da tam olarak bu anlama denk gelir.

08.06.2025      İ.Ateş

2. Qal û Belâ: Kürtçede Zamanın 

ve Yaratılışın Dili

Kürtçede bir anlatıya veya olaylar silsilesine geçmiş zamandan bahsederken kullanılan deyimlerden biri **“Qala berê”**dir. Bu kalıp, yalnızca “geçmişte” demekle kalmaz, aynı zamanda zamanın ötesinde bir geçmişi, yani yaratılışın başlangıcına, henüz fiziksel varlıklar oluşmadan önceki manevî âleme de işaret eder. Kur’an’da geçen "Kalû Belâ" ifadesiyle birebir örtüşen bu yapı, Kürtçedeki derin kozmolojik anlatıların izlerini taşır.

🌌 Kalû Belâ (Qala berê) Ne Anlatır?

Kur’an'da, Allah’ın ruhlara “Ben sizin Rabbiniz değil miyim?” diye sorduğu, onların da “Evet (belê), şahit olduk” dedikleri o kadim sahneye Kalû Belâ denir (A'râf Suresi 172). Bu sahne, birçok kültürde benzeri olmayan bir ruhsal antlaşma anıdır. Kürtçede ise bu anlamı karşılayan ifade "qala berê" şeklinde dile gelir.

🗣️ QAL / Qalû: Konuşma, Söz Söyleme

Kürtçede "Qal" ya da "Qalû", “konuştu, söz etti” anlamına gelir.

Aynı kök Arapçadaki “qala” (قال) fiilinde de görülür.

Bu yönüyle Kürtçedeki Qal kelimesinin etimolojik olarak daha eski ve kökensel olduğu ve Arapçaya geçtiği savunulabilir.

🧱 BELA: Sınırlı Alan, Çevrili Yapı 

ve "Sebep"

“Belâ” Kürtçede birkaç anlam barındırır:

Yapı anlamında: “Duvarla çevrili, sınırları belirli yer.”

Sebep-sonuç anlamında: “-den dolayı.”

> Örn: "Belê ku ez têm, wî wisan dike." (Ben geldiğimden dolayı böyle yapıyor.)

Bu yapı, "Kalû Belâ" ifadesinde de hem ruhsal alan hem de sebep-sonuç zinciri açısından yer bulur.

✨ Kürtçe ile Kur’an Arasında Kayıp Bir Hafıza

“Belê” kelimesi, Kur’an’da hem “evet” hem de tasdik, şahitlik anlamlarında geçerken, Kürtçede bire bir bu anlamlarda günlük olarak kullanılır. Öyle ki, “belê” demek sadece onaylamak değil, ruhuyla şahadet etmektir.

🔎 Sonuç:

"Kalû Belâ", yalnızca Kur’an’da geçen bir metafizik an değil, Kürt halk anlatılarında, deyimlerinde ve dil yapılarında yaşamaya devam eden bir kadim bilgidir. Kürtçe, bu yaratılış sahnesini içselleştirmiş ve onu “Qala berê” ifadesiyle hem tarihsel hem de ruhsal bellekte muhafaza etmiştir.

Devam edelim mi ? 

08.06.2025       I.Ates

🔹 3. NAS – “Tanımak, bilmek, 

ortaya çıkmak”

🔤 Kürtçe  Nas    :

Nas → Bilmek, tanımak, aşikar olmak

Nas bûn → Tanınmak, görünür olmak

Nas kirin → Tanımak

Nas nekirin → Tanımamak

📜 Kur’an’da  Nas   :

“En nas” = İnsanlar

“Tearrafû” = Tanışasınız

“Ya‘rifûnehu” = Onu tanırlar

➡️ Bu fiil kökleri Kürtçedeki 

“nas”la aynı anlam çerçevesindedir.

 📚 Nas kelimesi Arapçada isimleşmiş ve “insan” anlamını almış, ama fiil kökü Kürtçedeki gibi tanıma, bilme anlamını taşır.

🔹 4. Şikeft / Kef – “Mağara”

🔤 Kürtçe   Sikeft  :

Şikeft veya Kef → Mağara

Kullanım:

> “Ez di şikeftê de bimînî.” = Mağarada kalacağım.

📜 Kur’an’da   Kehf  :

Kehf Suresi → “Ashab-ı Kehf”

> “Kehf” = Mağara

Bu açık şekilde Kürtçedeki “kef” 

ve “şikeft” kelimesinin yaşayan formudur.

🔹 5. DEYN – “Borç”

🔤 Kürtçe   Deyn  :

Deyn → Borç

Deynim heye. = Borcum var.

Deynê wî daye. = Ona borçunu verdi.

📜 Kur’an’da  Dayn :

Bakara 282:

 "İzâ tedâyentum..." → Borçlaşma konusu.

"Deynin müsemmâ" → Belirli bir vadeye kadar borç.

Bu kelime Kürtçede ve Kur’an’da 

bire bir aynıdır.

08.06.2025       İ.ATEŞ

📘"Belê" Kürtçe de ve Kur’an’da ki Anlamı nedir ?

📘"Belê" Kürtçe de ve Kur’an’da 

ki Anlamı nedir ?  

Kürdcedeki“Belê” kelimesi,Kur’an’

daki gibi hem etimolojik hem işlevsel 

anlamda doğrudan Kürtçede 

yaşayan bir kelimedir.

Bu da Kürtçenin kutsal metinler

deki izlerini ortaya koymaktadır.

📌 Kürtçe de Belê  anlami :

Belê → “Evet”, “doğrudur”, “tasdik ediyorum”, “kabul ediyorum” anlamına gelir.

📜 Kur’an’da Belê   :

A’râf 172:   "Elestu bi Rabbikum  ? 

" Qalû : Belê şehidnâ...

(Ben sizin Rabbiniz değil miyim? Dediler ki: Evet, şahitlik ederiz...)

Burada geçen “Belê” sadece “evet” demek değildir; aynı zamanda onaylama, tanıklık etme ve içsel 

bir şahitlik anlamı da taşır. 

Kürtçede bu anlam tüm duygusuyla hâlen yaşamaktadır.

Tu vê gotinê fêm kirî  ?  > Bu sözü anladın mı ?

Cavap/Bersiv   : >  Belê,ez fêm kir  > Evet, anladım.

🔍 Etimolojik Yorum:

Belê kelimesi, Arapçadaki “na‘am” kelimesine alternatif olarak geçmiştir. Arapçadaki “belâ (بلى)” kelimesi, gramer olarak olumsuz bir soruya olumlu yanıt vermek için kullanılır.

Ancak “belâ” Arapçada sadece bu bağlamda kullanılırken, 

Kürtçedeki “belê” çok daha geniştir:

Onay, bağlılık, sadakat, ruhsal teslimiyet ve hatta yemin anlamı taşır.

📚 Kültürel Bağlam      :

Kürtçedeki “belê”, bir halkın 

Tanrı’yla olan sözleşmesinin dili gibidir. Bu sözcük, sadece bir onay değil, bir hakikati sahiplenmedir. Kur’an’daki kullanımı da tam olarak bu anlama denk gelir.

08.06.2025      İ.Ateş

2. Qal û Belâ: Kürtçede Zamanın 

ve Yaratılışın Dili

Kürtçede bir anlatıya veya olaylar silsilesine geçmiş zamandan bahsederken kullanılan deyimlerden biri **“Qala berê”**dir. Bu kalıp, yalnızca “geçmişte” demekle kalmaz, aynı zamanda zamanın ötesinde bir geçmişi, yani yaratılışın başlangıcına, henüz fiziksel varlıklar oluşmadan önceki manevî âleme de işaret eder. Kur’an’da geçen "Kalû Belâ" ifadesiyle birebir örtüşen bu yapı, Kürtçedeki derin kozmolojik anlatıların izlerini taşır.

🌌 Kalû Belâ (Qala berê) Ne Anlatır?

Kur’an'da, Allah’ın ruhlara “Ben sizin Rabbiniz değil miyim?” diye sorduğu, onların da “Evet (belê), şahit olduk” dedikleri o kadim sahneye Kalû Belâ denir (A'râf Suresi 172). Bu sahne, birçok kültürde benzeri olmayan bir ruhsal antlaşma anıdır. Kürtçede ise bu anlamı karşılayan ifade "qala berê" şeklinde dile gelir.

🗣️ QAL / Qalû: Konuşma, Söz Söyleme

Kürtçede "Qal" ya da "Qalû", “konuştu, söz etti” anlamına gelir.

Aynı kök Arapçadaki “qala” (قال) fiilinde de görülür.

Bu yönüyle Kürtçedeki Qal kelimesinin etimolojik olarak daha eski ve kökensel olduğu ve Arapçaya geçtiği savunulabilir.

🧱 BELA: Sınırlı Alan, Çevrili Yapı 

ve "Sebep"

“Belâ” Kürtçede birkaç anlam barındırır:

Yapı anlamında: “Duvarla çevrili, sınırları belirli yer.”

Sebep-sonuç anlamında: “-den dolayı.”

> Örn: "Belê ku ez têm, wî wisan dike." (Ben geldiğimden dolayı böyle yapıyor.)

Bu yapı, "Kalû Belâ" ifadesinde de hem ruhsal alan hem de sebep-sonuç zinciri açısından yer bulur.

✨ Kürtçe ile Kur’an Arasında Kayıp Bir Hafıza

“Belê” kelimesi, Kur’an’da hem “evet” hem de tasdik, şahitlik anlamlarında geçerken, Kürtçede bire bir bu anlamlarda günlük olarak kullanılır. Öyle ki, “belê” demek sadece onaylamak değil, ruhuyla şahadet etmektir.

🔎 Sonuç:

"Kalû Belâ", yalnızca Kur’an’da geçen bir metafizik an değil, Kürt halk anlatılarında, deyimlerinde ve dil yapılarında yaşamaya devam eden bir kadim bilgidir. Kürtçe, bu yaratılış sahnesini içselleştirmiş ve onu “Qala berê” ifadesiyle hem tarihsel hem de ruhsal bellekte muhafaza etmiştir.

Devam edelim mi ? 

08.06.2025       I.Ates

KURBAN KAVRAMININ KÜRTÇE KÖKENİ: DİL, MİTOLOJİ VE KUTSALLIK ÜZERİNE TARİHSEL BİR YOLCULUK.. ➡️ 1. Kur, Ban, Kur Bang, Kur Deng , Rê > Kürtçede ki Etimolojik anlamları Ve Kuranda geçen Kurdce kelimelerin Analizini yapalım mı ?

📝 MAKALE GİRİŞİ

KURBAN KAVRAMININ KÜRTÇE KÖKENİ: DİL, MİTOLOJİ VE KUTSALLIK ÜZERİNE TARİHSEL 

BİR YOLCULUK

Tarih boyunca birçok toplumda “kurban” kavramı, Tanrı’ya bağlılık, arınma ya da şükür sembolü olarak yaşatılmıştır. Ancak bu ritüelin kökenine inildiğinde, yalnızca inançsal değil, etimolojik ve coğrafi katmanları da olan kadim bir Kürt geleneğiyle karşılaşırız. 

Bu çalışma, "kurban" kelimesinin Kürtçedeki anlam katmanlarını, tarihî bağlamını ve Kürt mitolojik-manevî dünyasında nasıl şekillendiğini ortaya koymayı amaçlamaktadır.

M.Ö. 3. bin yıla kadar uzanan Kürt toplulukları, Zagros dağlarının eteklerinde ve Mezopotamya'nın kuzeyinde yaşarken, dağları kutsal kabul eden ve oğul figürüne büyük değer atfeden inanç sistemleri geliştirmişlerdir. 

Bu kültürel anlayış, Kur (oğul) ve Ban (yüksek yer, zirve) gibi kök kelimelerle iç içe geçmiş, zamanla tanrılara sunulan oğul adanma ritüellerine dönüşmüştür. 

Bu da bize Kur-Ban kelimesinin yalnızca bir ses benzerliği değil, 

Kürt kültürel hafızasında yaşayan 

bir anlam bütünü olduğunu gösterir.

Kur’an’da geçen birçok kelimenin, Kürtçedeki anlamlarla birebir ya da köken bakımından örtüşmesi de, bu çalışmanın bir diğer önemli odak noktasıdır. Belê, bikke, bes, nas, şikeft, deyn gibi kelimeler, yalnızca gündelik dilde değil, kutsal metinlerde de Kürtçenin tarihî 

izlerini taşımaktadır.

Bu bağlamda "kurban" sadece bir ibadet değil, aynı zamanda bir halkın Tanrı ile olan ilişkisini, oğula verilen değerini, dağa çıkışını ve yükseklikle olan kutsal bağını simgeler. 

Bu makale, tüm bu unsurları tarihsel belgeler, etimolojik analizler ve mitolojik karşılıklarla birlikte ele alarak, “kurban” kavramının Kürtçedeki derin köklerini ortaya koymayı hedeflemektedir.

✍️ Devam için  alt başlık:

➡️ 1. Kur, Ban, Kur Bang, Kur Deng ,

Rê  >   Kürtçede ki  Etimolojik anlamları Ve Kuranda geçen Kurdce kelimelerin  Analizini yapalım mı ?

08.06.2025   I.Ates

M.Ö  3500  KUR  BAN -  KUR  BANG 

Kur         >  Oğul  demek 

Kur         >  Dağ,zirve 

Kûr         >  Derin 

Ban        >  yüksek yer ,dağ

Ban        >  rê û ban

Rê          >   Maddi ve manevi gidilen yol demektir .

Ban = Bang  >  Çağrı ,Ses,nida 

Kur ban  >  yüksek bir tepede 

Bir erkek evladin Ban/tepe /Zirve ye çıkarılıp kesilmesi olayı = Kur -ban  edilmesi olayı.  .

Kur -ban  > Kur/Ogul (İsmailiin)boğazı Kesilerek Xwedeyê /Tanrı ya armagan edilmesi ritueli

Kurd peygamber (İ) Brahim' in 

verdiği ad yani Kurdce seslenis.

Bugun bir erkek evlat yerine Koç kurban edilmesi Kurdî bir terim .

Mekke kelimesi gibi Kurdi bir kavramdır 

Kuranda geçen Kurdce kelimelerden bazılarını aktarıyorum  :

Put perestlerin yikmak istedikleri yapii icin Hz. Brahimin kullandigi kelime Mekke,Mekke  > yapma,

Dokunma,yıkma demektir.

Belê               >  Evet,tasdik 

Bes                >  Yeter 

Bikke             >  Yap,et demektir.

Nas                >  Kendini tanıma ,

Aşikar,açık net .

Nas bûn        >  Tanınmak 

Nas kirin       >  Tanımak 

Nas nekirin   > Tanımamak

Şikeft/Kef     > Mağara 

Deyn              >  Borc 

Dahası var  onlarida siz keşf edin .!

08.06.2025      İ.Ateş