RESMI KAYITLARDA IRANIN IDAM ETTIGI KÛRD SİVILLER : Resmî kaynaklarca belgelenmiş, Rojhilat Kürt gençleri, aktivistler ve öğretmenlere yönelik idamlar ve baskı eylemlerinin tarihler, kişiler, gerekçeler, kaynaklarla özetli listesi:

RESMI KAYITLARDA IRANIN IDAM  ETTIGI KÛRD SİVILLER  :

Resmî kaynaklarca belgelenmiş, Rojhilat Kürt gençleri, aktivistler ve öğretmenlere yönelik idamlar ve baskı eylemlerinin tarihler, kişiler, gerekçeler, kaynaklarla özetli listesi:

1. Ehsan Fatahian

Kim? Kürt aktivist,parti üyesi

Tarih: 11 Kasım 2009

Yer: Sanandaj Cezaevi, İran

Gerekçe: partiye üye olduğu iddiası  

2. Sherko Moarefi

Kim? Kürt siyasi aktivist, parti üyesi

Tarih: 4 Kasım 2013

Yer: Saqqez Hapishanesi, İran

Gerekçe: “ siyasal faaliyet 

3. Ramin Hossein-Panahi

Kim? Parti üyesi, siyasi aktivist

Tarih: 8 Eylül 2018

Yer: Gohardasht Hapishanesi, İran

Gerekçe: Partiye üye rejimi eleştirme  

4. Loghman & Zaniar Moradi

Kim? Kuzey İranlı Kürt aktivistler

Tarih: 8 Eylül 2018

Yer: Aynı cezaevinde birlikte idam edildiler

Gerekçe: örgüt üyeliği 

5. Hossein Khezri  Kim  ? 

Kürt siyasi mahpus, Parti üyesi eleştiri 

Tarih: 15 Ocak 2011

Yer: Urmia Hapishanesi, İran

Gerekçe: örgütsel suçlama

6. Shahla ve Nasreen Kaabi

Kim? Kürt hemşireler, Saqqez doğumlu

Tarih: 27 Ağustos 1980

Yer: Sanandaj barraksı, korsan idam

Gerekçe: “Karşı devrimcilere yardım etme” suçlaması  

7. Pakhshan Azizi & Başka Kürt kadın aktivistler  Kim? Insani yardımcı, insan hakları savunucusu

Tarih: 2024 – idam cezası onandı, henüz infaz bekleniyor  !

Gerekçe: Barışçıl insani yardımlarla suçlandı  

8. Reza Rasaei  Kim  ? 

Kürt protestocu

Tarih: 6 Ağustos 2024 (idam edildi)

Yer: Kermanshah, İran

Gerekçe: 2022 protestolarında "devlet görevlisine saldiri " suçlaması; duruşma haksız ve işkenceye dayandırıldı  

🕊️ Jina (Mahsa) Amini – Rêbera Şoreşa Jin, Jiyan, Azadî

Kürt Kadını, Küresel Simgesi

Tam adı: Jina Amini (resmîde Mahsa Amini)

Doğum: 2000 – Seqiz, Rojhilatê Kurdistanê (Sakkız, İran)

Ölüm: 16 Eylül 2022 – Tahran, İran

Gerekçe: "Başörtüsü kurallarına uymadığı" iddiasıyla Gashte Ershad (ahlak polisi) tarafından gözaltına alındı. İşkence gördü ve komaya girerek yaşamını yitirdi.

📌 Kaynaklar ve İnsan Hakları Kurumları:

Amnesty International ile Human Rights Watch pek çok Kürdün moharebeh gibi vageh ifadelerle idam edildiğini belgelemiştir  .

Iran Human Rights kaynağı, 2024–2025 dönemi içerisinde Kürt siyasi mahpuslara karşı açılan açlık grevini ve “Salı Yürüyüşleri”ni bildiriyor; ocak 2024’te dört Kürt mahkûm için (Mazloum, Azarbar vb.) hücresinde grev düzenlenmiştir  .

2023-2024 döneminde Kürdistan’da protestolar sırasında en az 122 Kürt sivil hayatını kaybetmiş ve idam 

ya da yaralanmalar yaşanmıştır  .

Özet ve Çözümleme

Yıl Kişi/Kişiler Gerekçe Kriter Kaynaklar

1980 Ş. & N. Kaabi Hemşirelik, suçlama Siyasi 

2009 E. Fatahian Komaleh üyeliği Siyasi 

2011 H. Khezriparti  üyesi Siyasi 

2013 S. Moarefi parti üyeliği Siyasi 

2018 R. H.-Panahi + Moradi kardeşler parti üyeliği Siyasi 

2024 Pakhshan Azizi + Kürt kadınlar İnsani yardım faaliyetleri Siyasi 

2024 Reza Rasaei Protestoda şiddet suçlaması Siyasi 

Sonuç

Bu vakalarda "moharebeh" veya “silahlı örgüt üyeliği” gibi geniş kapsamlı ifadelerle toplamda hukuksuz yargılama, işkence ve icazetli itiraflar üzerinden idam uygulanmıştır.

Öğretmen, hemşire ve insan hakları savunucusu Kürtler, hiçbir adil yargı süreci olmadan Vincelere asilarak infaz edilmişlerdir...

14.06.2025       İ.ATEŞ