🔷 Kürdçede "Ciwan" ve Türevleri
📌 1. Temel Anlam:
Ciwan ; “genç, dinç, diri, taze” anlamına gelir.
Bu kök, fiziksel gençlik kadar ruhsal enerji, cesaret, canlılık anlamlarını
da içerir.
📌 2. Türevleri:
Kelime Anlamı :
Ciwan > Genç (erkek/kız fark etmez)
Ciwanan > Gençler (çoğul)
Ciwanî > Gençlik (soyut isim)
Ciwank > Güzel/çekici (halk ağzı)
Ciwanxwaz > Genç seven / gençliği seven
Ciwaniyê > Gençliğe dair (sıfat)
Ciwanmerd > Civan mert
📌 3. İsim Olarak Kullanımı:
Ciwan ismi, Kürt toplumunda erkek adı olarak yaygındır.
Türkiye’de de bu isim bazı ailelerce erkek çocuklarına verilmiştir.
Aynı şekilde Yurt dışi Kürtler arasında da “Ciwan” adı yaşatılmaktadır.
📌 4. Etimolojik Kök ve Bağlantılar:
"Ciwan" kelimesi eski Aryenî bir kök :
"geu̯-" (parlamak, hayat dolmak, genç olmak) → juvan / javan / ciwan
Farsçada : “Javân”
Pehlevicede : “Jawan”
Sanskritcede : “Yuvan”
Latince : “Juvenis”
(İngilizce) : "juvenile"
🔷 Bu da gösteriyor ki, “ciwan” kelimesi Kurdçe evrensel bir Aryenî kavramdır.
📌 5. Kültürel Derinlik:
Ciwan kelimesi Kürt şiirinde ve halk şarkılarında da sık geçer:
"Ciwan bûm ez li ser rêya azadî..." : Genç oldum,özgürlük yoluna düştüm.
"Delalê ciwan e" (Güzel olan gençtir)
Kürt direniş kültüründe de “ciwan” sadece yaş değil, bir ruh hali,cesaret ve özveri anlamı taşır.
📌 6. Türkçeye Geçiş:
“Ciwan” kelimesi, bazı bölgelerde "Civan" veya "Civanmert" olarak Türkçeye de geçmıştır.
Civanmert : Genç ve mert kişi
Civan : Delikanlı,güzel erkek
Bu da kelimenin Kürtçeden Türkçeye geçişini gösterir.
📌 7. Zazaca ve Diğer Kürt Lehçeleri
Kirdkì/Zaza : Cıwan / Cıwanîyê
Sorani : Jwan
Kurmancî : Ciwan
Hewramî : Juwan / Cıwan
Tüm lehçelerde benzerlik göstermesi, Kurdceni Ana kaynak ve dillerin ön Atasi oldugu acik ve net görülmektedir.
06.06.2025 İ.Ateş
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder